Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Со всех языков на:
Латинский
С латинского на:
Английский

most highly prized

Толкование Перевод

1 Magnus

1.
magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:
magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.
I.
Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.
the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:
magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:
magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:
magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:
montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):
templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):
aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:
oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—
B.
Esp.
1.
Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:
maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:
magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:
copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:
multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:
divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:
populus,
Verg. A. 1, 148.—
2.
Rarely of time, for longus, multus:
interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:
magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:
magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—
3.
Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:
magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:
tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.
II.
Trop.
A.
In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):
vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:
nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:
magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:
Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:
amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):
virtus,
Caes. B. G. 2, 15:
infamia,
Cic. Fam. 1, 1:
eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:
multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:
causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:
opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:
quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:
magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:
magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:
probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:
quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—
B.
In partic.
1.
Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:
jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:
homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:
qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:
audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:
hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:
annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:
civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:
cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:
ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:
Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:
ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.
in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:
quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:
si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:
ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:
L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:
more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:
spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:
majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:
maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:
de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—
2.
In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:
magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:
magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:
magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:
emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:
magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:
conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:
magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:
ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:
multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:
senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:
extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:
celebrare,
id. ib. 13, 8:
nuntiare,
id. H. 3, 38:
credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:
accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—
3.
Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):
magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:
inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:
exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).
A.
Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—
B.
In gen.
1.
With no qualifying words.
a.
With the addition of the second term of the comparison.
(α).
With verbs:
quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:
saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:
nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:
magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:
quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:
tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:
quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:
magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—
(β).
With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):
umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:
magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:
aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:
magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:
ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:
se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:
timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:
jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:
non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:
in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:
Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:
pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:
non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:
nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):
non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):
quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:
quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:
quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):
Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—
(γ).
With pronn.:
quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:
quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:
quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:
quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:
jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—
(δ).
With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:
neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:
ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:
corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:
vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:
neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:
ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):
ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —
b.
Without the addition of the second term.
(α).
With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):
sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:
magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:
magis metuant,
id. Mil. 5, 44:
tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:
cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:
magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—
(β).
With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):
magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—
(γ).
With pronn.:
ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—
(δ).
With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:
ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:
magis anxius,
Ov. M. 1, 182:
hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:
nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:
nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:
quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:
magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:
magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;
nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:
magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:
magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:
magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:
magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:
magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:
contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—
2.
Strengthened.
a.
By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:
qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:
illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:
tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:
ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:
vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:
quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:
sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:
atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:
eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;
5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:
hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:
quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:
magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:
tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:
quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:
quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:
quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:
densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:
cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—
b.
By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:
cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:
de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:
magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:
post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;
for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:
magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:
post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—
3.
Pleon.
a.
With potius (anteclass.):
magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:
mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—
b.
With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;
his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:
finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —
C.
In partic.: non (neque) magis quam.
1.
To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:
domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:
non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:
conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:
si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:
non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;
Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:
nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—
2.
For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:
deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:
miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—
3.
Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:
sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:
minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:
quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:
quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:
aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—
4.
With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:
alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:
sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:
alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.
A.
Lit.
1.
Alone.
a.
With a verb:
haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:
quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:
nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:
quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:
de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:
extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:
in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:
quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.
pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:
jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:
id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:
ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:
cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—
b.
With an adj.:
res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:
loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:
loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:
maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:
maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:
qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:
idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:
elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:
maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:
noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:
quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:
maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —
c.
With numerals, at most:
puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—
d.
With an adv.:
ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—
2.
Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):
qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:
cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:
quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:
atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:
imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:
illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:
hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:
quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:
quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:
ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:
ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:
quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:
ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—
3.
With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:
tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:
grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—
4.
With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):
hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:
ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf.
, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:
ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—
5.
In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:
hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:
si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:
in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:
maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:
sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:
maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:
maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:
post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—
B.
Transf.
1.
Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:
quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:
scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:
maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:
cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:
scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:
plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:
tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:
cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:
ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:
haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;
2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:
tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,
tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:
nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—
2.
In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:
scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.
2.
Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

Lewis & Short latin dictionary > Magnus
2 magnus

1.
magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:
magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.
I.
Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.
the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:
magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:
magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:
magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:
montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):
templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):
aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:
oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—
B.
Esp.
1.
Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:
maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:
magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:
copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:
multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:
divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:
populus,
Verg. A. 1, 148.—
2.
Rarely of time, for longus, multus:
interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:
magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:
magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—
3.
Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:
magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:
tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.
II.
Trop.
A.
In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):
vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:
nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:
magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:
Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:
amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):
virtus,
Caes. B. G. 2, 15:
infamia,
Cic. Fam. 1, 1:
eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:
multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:
causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:
opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:
quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:
magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:
magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:
probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:
quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—
B.
In partic.
1.
Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:
jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:
homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:
qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:
audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:
hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:
annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:
civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:
cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:
ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:
Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:
ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.
in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:
quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:
si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:
ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:
L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:
more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:
spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:
majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:
maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:
de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—
2.
In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:
magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:
magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:
magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:
emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:
magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:
conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:
magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:
ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:
multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:
senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:
extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:
celebrare,
id. ib. 13, 8:
nuntiare,
id. H. 3, 38:
credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:
accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—
3.
Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):
magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:
inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:
exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).
A.
Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—
B.
In gen.
1.
With no qualifying words.
a.
With the addition of the second term of the comparison.
(α).
With verbs:
quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:
saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:
nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:
magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:
quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:
tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:
quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:
magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—
(β).
With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):
umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:
magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:
aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:
magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:
ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:
se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:
timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:
jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:
non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:
in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:
Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:
pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:
non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:
nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):
non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):
quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:
quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:
quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):
Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—
(γ).
With pronn.:
quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:
quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:
quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:
quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:
jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—
(δ).
With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:
neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:
ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:
corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:
vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:
neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:
ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):
ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —
b.
Without the addition of the second term.
(α).
With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):
sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:
magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:
magis metuant,
id. Mil. 5, 44:
tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:
cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:
magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—
(β).
With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):
magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—
(γ).
With pronn.:
ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—
(δ).
With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:
ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:
magis anxius,
Ov. M. 1, 182:
hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:
nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:
nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:
quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:
magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:
magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;
nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:
magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:
magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:
magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:
magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:
magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:
contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—
2.
Strengthened.
a.
By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:
qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:
illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:
tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:
ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:
vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:
quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:
sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:
atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:
eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;
5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:
hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:
quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:
magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:
tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:
quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:
quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:
quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:
densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:
cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—
b.
By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:
cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:
de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:
magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:
post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;
for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:
magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:
post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—
3.
Pleon.
a.
With potius (anteclass.):
magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:
mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—
b.
With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;
his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:
finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —
C.
In partic.: non (neque) magis quam.
1.
To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:
domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:
non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:
conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:
si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:
non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;
Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:
nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—
2.
For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:
deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:
miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—
3.
Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:
sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:
minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:
quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:
quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:
aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—
4.
With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:
alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:
sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:
alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.
A.
Lit.
1.
Alone.
a.
With a verb:
haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:
quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:
nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:
quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:
de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:
extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:
in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:
quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.
pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:
jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:
id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:
ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:
cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—
b.
With an adj.:
res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:
loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:
loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:
maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:
maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:
qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:
idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:
elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:
maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:
noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:
quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:
maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —
c.
With numerals, at most:
puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—
d.
With an adv.:
ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—
2.
Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):
qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:
cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:
quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:
atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:
imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:
illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:
hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:
quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:
quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:
ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:
ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:
quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:
ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—
3.
With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:
tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:
grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—
4.
With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):
hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:
ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf.
, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:
ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—
5.
In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:
hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:
si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:
in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:
maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:
sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:
maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:
maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:
post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—
B.
Transf.
1.
Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:
quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:
scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:
maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:
cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:
scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:
plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:
tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:
cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:
ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:
haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;
2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:
tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,
tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:
nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—
2.
In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:
scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.
2.
Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

Lewis & Short latin dictionary > magnus
3 majores

1.
magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:
magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.
I.
Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.
the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:
magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:
magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:
magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:
montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):
templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):
aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:
oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—
B.
Esp.
1.
Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:
maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:
magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:
copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:
multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:
divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:
populus,
Verg. A. 1, 148.—
2.
Rarely of time, for longus, multus:
interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:
magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:
magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—
3.
Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:
magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:
tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.
II.
Trop.
A.
In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):
vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:
nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:
magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:
Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:
amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):
virtus,
Caes. B. G. 2, 15:
infamia,
Cic. Fam. 1, 1:
eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:
multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:
causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:
opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:
quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:
magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:
magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:
probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:
quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—
B.
In partic.
1.
Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:
jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:
homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:
qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:
audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:
hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:
annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:
civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:
cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:
ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:
Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:
ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.
in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:
quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:
si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:
ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:
L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:
more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:
spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:
majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:
maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:
de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—
2.
In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:
magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:
magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:
magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:
emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:
magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:
conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:
magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:
ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:
multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:
senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:
extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:
celebrare,
id. ib. 13, 8:
nuntiare,
id. H. 3, 38:
credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:
accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—
3.
Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):
magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:
inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:
exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).
A.
Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—
B.
In gen.
1.
With no qualifying words.
a.
With the addition of the second term of the comparison.
(α).
With verbs:
quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:
saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:
nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:
magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:
quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:
tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:
quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:
magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—
(β).
With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):
umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:
magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:
aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:
magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:
ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:
se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:
timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:
jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:
non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:
in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:
Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:
pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:
non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:
nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):
non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):
quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:
quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:
quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):
Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—
(γ).
With pronn.:
quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:
quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:
quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:
quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:
jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—
(δ).
With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:
neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:
ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:
corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:
vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:
neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:
ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):
ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —
b.
Without the addition of the second term.
(α).
With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):
sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:
magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:
magis metuant,
id. Mil. 5, 44:
tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:
cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:
magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—
(β).
With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):
magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—
(γ).
With pronn.:
ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—
(δ).
With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:
ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:
magis anxius,
Ov. M. 1, 182:
hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:
nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:
nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:
quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:
magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:
magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;
nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:
magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:
magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:
magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:
magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:
magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:
contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—
2.
Strengthened.
a.
By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:
qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:
illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:
tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:
ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:
vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:
quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:
sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:
atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:
eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;
5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:
hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:
quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:
magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:
tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:
quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:
quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:
quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:
densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:
cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—
b.
By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:
cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:
de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:
magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:
post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;
for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:
magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:
post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—
3.
Pleon.
a.
With potius (anteclass.):
magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:
mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—
b.
With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;
his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:
finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —
C.
In partic.: non (neque) magis quam.
1.
To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:
domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:
non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:
conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:
si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:
non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;
Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:
nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—
2.
For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:
deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:
miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—
3.
Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:
sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:
minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:
quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:
quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:
aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—
4.
With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:
alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:
sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:
alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.
A.
Lit.
1.
Alone.
a.
With a verb:
haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:
quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:
nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:
quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:
de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:
extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:
in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:
quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.
pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:
jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:
id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:
ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:
cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—
b.
With an adj.:
res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:
loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:
loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:
maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:
maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:
qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:
idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:
elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:
maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:
noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:
quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:
maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —
c.
With numerals, at most:
puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—
d.
With an adv.:
ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—
2.
Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):
qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:
cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:
quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:
atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:
imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:
illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:
hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:
quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:
quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:
ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:
ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:
quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:
ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—
3.
With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:
tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:
grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—
4.
With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):
hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:
ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf.
, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:
ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—
5.
In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:
hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:
si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:
in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:
maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:
sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:
maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:
maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:
post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—
B.
Transf.
1.
Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:
quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:
scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:
maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:
cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:
scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:
plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:
tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:
cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:
ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:
haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;
2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:
tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,
tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:
nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—
2.
In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:
scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.
2.
Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

Lewis & Short latin dictionary > majores
4 maxume

1.
magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:
magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.
I.
Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.
the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:
magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:
magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:
magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:
montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):
templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):
aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:
oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—
B.
Esp.
1.
Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:
maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:
magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:
copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:
multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:
divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:
populus,
Verg. A. 1, 148.—
2.
Rarely of time, for longus, multus:
interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:
magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:
magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—
3.
Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:
magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:
tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.
II.
Trop.
A.
In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):
vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:
nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:
magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:
Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:
amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):
virtus,
Caes. B. G. 2, 15:
infamia,
Cic. Fam. 1, 1:
eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:
multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:
causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:
opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:
quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:
magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:
magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:
probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:
quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—
B.
In partic.
1.
Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:
jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:
homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:
qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:
audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:
hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:
annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:
civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:
cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:
ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:
Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:
ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.
in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:
quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:
si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:
ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:
L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:
more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:
spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:
majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:
maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:
de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—
2.
In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:
magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:
magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:
magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:
emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:
magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:
conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:
magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:
ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:
multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:
senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:
extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:
celebrare,
id. ib. 13, 8:
nuntiare,
id. H. 3, 38:
credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:
accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—
3.
Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):
magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:
inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:
exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).
A.
Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—
B.
In gen.
1.
With no qualifying words.
a.
With the addition of the second term of the comparison.
(α).
With verbs:
quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:
saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:
nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:
magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:
quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:
tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:
quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:
magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—
(β).
With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):
umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:
magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:
aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:
magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:
ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:
se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:
timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:
jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:
non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:
in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:
Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:
pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:
non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:
nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):
non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):
quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:
quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:
quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):
Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—
(γ).
With pronn.:
quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:
quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:
quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:
quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:
jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—
(δ).
With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:
neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:
ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:
corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:
vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:
neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:
ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):
ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —
b.
Without the addition of the second term.
(α).
With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):
sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:
magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:
magis metuant,
id. Mil. 5, 44:
tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:
cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:
magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—
(β).
With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):
magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—
(γ).
With pronn.:
ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—
(δ).
With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:
ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:
magis anxius,
Ov. M. 1, 182:
hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:
nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:
nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:
quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:
magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:
magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;
nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:
magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:
magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:
magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:
magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:
magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:
contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—
2.
Strengthened.
a.
By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:
qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:
illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:
tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:
ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:
vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:
quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:
sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:
atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:
eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;
5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:
hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:
quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:
magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:
tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:
quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:
quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:
quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:
densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:
cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—
b.
By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:
cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:
de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:
magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:
post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;
for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:
magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:
post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—
3.
Pleon.
a.
With potius (anteclass.):
magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:
mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—
b.
With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;
his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:
finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —
C.
In partic.: non (neque) magis quam.
1.
To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:
domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:
non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:
conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:
si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:
non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;
Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:
nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—
2.
For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:
deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:
miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—
3.
Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:
sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:
minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:
quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:
quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:
aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—
4.
With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:
alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:
sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:
alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.
A.
Lit.
1.
Alone.
a.
With a verb:
haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:
quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:
nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:
quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:
de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:
extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:
in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:
quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.
pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:
jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:
id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:
ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:
cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—
b.
With an adj.:
res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:
loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:
loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:
maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:
maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:
qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:
idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:
elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:
maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:
noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:
quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:
maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —
c.
With numerals, at most:
puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—
d.
With an adv.:
ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—
2.
Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):
qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:
cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:
quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:
atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:
imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:
illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:
hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:
quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:
quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:
ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:
ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:
quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:
ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—
3.
With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:
tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:
grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—
4.
With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):
hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:
ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf.
, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:
ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—
5.
In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:
hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:
si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:
in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:
maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:
sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:
maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:
maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:
post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—
B.
Transf.
1.
Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:
quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:
scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:
maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:
cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:
scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:
plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:
tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:
cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:
ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:
haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;
2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:
tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,
tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:
nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—
2.
In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:
scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.
2.
Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

Lewis & Short latin dictionary > maxume
5 maxumus

1.
magnus, a, um (archaic gen. magnai for magnae:
magnai reipublicai gratia,
Plaut. Mil. 2, 1, 23), adj.; comp. mājor, us; sup. maxĭmus ( maxŭm-), a, um [root magh-; Sanscr. mahat, maba, great; Gr. megas; cf. meizôn for megiôn; cf. mêchos, majestas; also cf. root mak-; Gr. makros, and perh. makar], great, large.
I.
Lit., of physical size or quantity, great, large; of things, vast, extensive, spacious, etc.: nequam et magnus homo, a great, tall fellow, Lucil. ap. Varr. L. L. 7, § 32 Mull.; cf.
the double meaning: tu, bis denis grandia libris Qui scribis Priami proelia, magnus homo es,
a great man, Mart. 9, 51, 4: magna ossa lacertique Apparent homini, Lucil. ap. Macr. S. 6, 1:
magna ossa lacertosque Exuit,
Verg. A. 5, 422: (scarus) magnusque bonusque, Enn. ap. App. Mag. p. 299 (Heduph. v. 9 Vahl.): indu mari magno, id. ap. Macr. 6, 2 (Ann. v. 425 Vahl.); so, in mari magno, id. ap. Fest. p. 356 Mull.; cf. Lucr. 2, 554:
magnus fluens Nilus,
Verg. G. 3, 28; Sen. Q. N. 4, 2, 2:
magna et pulcra domus,
spacious, Cic. N. D. 2, 6, 17:
montes,
Cat. 64. 280; cf. Olympum, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 20 Mull. (Ann. v. 1 Vahl.):
templa caelitum,
vast, id. ib. 7, § 6 (Trag. v. 227 Vahl.): magnae quercus, great oaks, lofty oaks, id. ap. Macr. S. 6, 2 (Ann. v. 194 Vahl.):
aquae,
great floods, inundations, Liv. 24, 9: saxa maxima, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 16, 37:
oppidum maximum,
Caes. B. G. 1, 23.—
B.
Esp.
1.
Of measure, weight, quantity, great, much, abundant, considerable, etc.:
maximum pondus auri, magnum numerum frumenti, vim mellis maximam exportasse,
Cic. Verr. 2, 2, 72, § 176:
magna pecunia mutua,
id. Att. 11, 3, 3:
copia pabuli,
Caes. B. G. 1, 16:
multitudo peditatus,
id. ib. 4, 34:
divitiae,
Nep. Dion. 1, 2:
populus,
Verg. A. 1, 148.—
2.
Rarely of time, for longus, multus:
interea magnum sol circumvolvitur annum,
Verg. A. 3, 284:
magnum vocans solis (annum) comparatione lunaris,
Macr. S. 2, 11:
magno post tempore,
Just. 11, 10, 14; 32, 3, 10.—
3.
Of the voice, loud, powerful, strong, mighty:
magna voce confiteri,
Cic. Caecin. 32, 92: major pars, the majority:
tribunorum,
Liv. 9, 46, 7.
II.
Trop.
A.
In gen., great, grand, mighty, noble, lofty, important, of great weight or importance, momentous: cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38 (Ann. v. 207 Vahl.); cf.: Saturnia magna dearum, id. ap. Prisc. p. 1103 P. (Ann. v. 482 Vahl.):
vir magnus in primis,
Cic. N. D. 1, 43, 120:
nemo igitur vir magnus sine aliquo adflatu divino umquam fuit,
id. ib. 2, 66, 167:
magnus hoc bello Themistocles fuit, nec minor in pace,
Nep. Them. 6, 1:
Cato clarus atque magnus habetur,
Sall. C. 53, 1:
amicus,
great, wealthy, Juv. 6, 312: res magnas parvasque Eloqui, Enn. ap. Gell. 12, 4 (Ann. v. 244 Vahl.):
virtus,
Caes. B. G. 2, 15:
infamia,
Cic. Fam. 1, 1:
eloquentia, gravitas, studium, contentio,
id. ib.:
multo major alacritas, studiumque pugnandi majus,
Caes. B. G. 1, 46:
causa,
great, important, weighty, Cic. Dom. 1, 1:
opus et arduum,
id. Or. 10, 33.— Absol. in neutr, sing. and plur.:
quamquam id magnum, et arduum est,
something great, Cic. Fam. 6, 7, 6: magna Di curant ( great things, important matters), parva neglegunt, id. N. D. 2, 66, 167:
magna loqui,
to say great things, speak boastfully, Tib. 2, 6, 11:
magnum est efficere, ut quis intellegat, quid sit illud, etc.,
it is a great, difficult, important thing, Cic. Ac. 1, 2, 7:
probitatem vel in eis, quos numquam vidimus, vel, quod majus est, in hoste etiam diligimus,
what is far greater, id. Lael. 9, 29: annus magnus, the great year, at the end of which the sun, moon, and planets were supposed to return to the same relative positions, the Piatonic year or cycle, consisting of 15000 years:
quarum (stellarum) ex disparibus motionibus, magnum annum mathematici nominaverunt, etc.,
Cic. N. D. 2, 20, 52; id. Fragm. ap. Tac. Or. 16.— Posit. in comparison: Alexander orbi magnus est, Alex. andro orbis angustus, great in comparison with, i. e. too great for, Sen. Suas. 1, 3.—
B.
In partic.
1.
Of age, with natu, advanced in years, of great age, aged:
jam magno natu,
Nep. Paus. 5; Liv. 3, 71, 3:
homo magnus natu,
id. 10, 38, 6.—Usually in the comp. and sup., with or without natu or annis, older, the elder, the oldest or eldest:
qui (Livius) fuit major natu quam Plautus et Naevius,
older than, earlier, Cic. Tusc. 1, 1, 3:
audivi ex majoribus natu,
id. Off. 1, 30, 109:
hic una e multis, quae maxima natu, Pyrgo,
Verg. A. 5, 644:
annos natus major quadraginta,
more than, Cic. Rosc. Am. 14, 39:
civis major annis viginti,
Suet. Caes. 42:
cum liberis, majoribus quam quindecim annos natis,
Liv. 45, 32.— Absol.: senis nostri frater major, the elder of two, Ter. Phorm. 1, 2, 13:
ex duobus filiis major, Caes B. C. 3, 108, 3: Fabii Ambusti filiae duae nuptae, Ser. Sulpicio major minor Licinio Stoloni erat,
Liv. 6, 34:
Gelo maximus stirpis,
id. 23, 30:
ut nubere vellet mulier viro, major juniori,
App. Mag. 27, p. 291, 28; cf.
in gen.: Cyrus major,
Lact. 4, 5, 7:
quaerere uter major aetate fuerit, Homerus an Hesiodus, cum minor Hecuba fuerit quam Helena,
Sen. Ep. 88, 5.—In legal lang., major (opp. minor), one who has attained his twenty-fifth year, who is of age:
si minor negotiis majoris intervenerit,
Dig. 4, 4, 24.—In plur. subst.: mājō-res, um, m., adults (opp. pueri), Varr. L. L. 9, 10, § 16 Mull.—But usually majores, ancestors, forefathers:
Itan tandem hanc majores famam tradiderunt tibi tui, Ut, etc.,
Plaut. Trin. 3, 2, 16:
ibi mei sunt majores siti, pater, avos, proavos, abavos,
id. Mil. 2, 4, 20:
L. Philippus, vir patre, avo, majoribus suis dignissimus,
Cic. Phil. 3, 10, 25:
patres majoresque nostri,
id. Div. in Caecil. 21, 69:
more majorum,
id. Att. 1, 1, 1:
spes tamen una est, aliquando populum Romanum majorum similem fore,
id. Fam. 12, 22, 2:
majores natu,
Nep. Iphicr. 1, 1:
maxima virgo,
the eldest of the Vestal virgins, Ov. F. 4, 639: major erus, the old master, the master of the house, the old man (opp.: minor erus, the young master): Le. Ubinam est erus? Li. Major apud forum'st, minor hic est intus, Plaut. As. 2, 2, 63: majores natu, of the Senate:
de istis rebus in patria majores natu consulemus,
Liv. 1, 32, 10.—In designating relationship, magnus denotes kindred of the fourth, major of the fifth, and maximus of the sixth degree; so, avunculus magnus, a great-uncle; amita magna, a greataunt; avunculus or amita major; avunculus maximus, amita maxima, etc.; v. h. vv., and cf. Dig. 38, 10, 10.—
2.
In specifications of value, in the neutr. absol., magni or magno, high, dear, of great value, at a high price, etc.; cf.: pretii majoris or maximi, higher, highest, very high:
magni esse,
to be highly esteemed, Cic. Fam. 13, 72, 2:
magni aestimare,
id. Tusc. 5, 7, 20:
magni existimans interesse ad decus,
to be of great consequence, id. N. D. 1, 4, 7:
emere agros poterunt quam volent magno,
id. Agr. 2, 13, 34:
magno vendere,
id. Verr. 2, 3, 30, § 71:
conducere aliquid nimium magno,
too high, too dear, id. Att. 1, 17, 9:
magno illi ea cunctatio stetit,
cost him dear, Liv. 2, 36.— Comp.:
ornatus muliebris majoris pretii,
Cic. Inv 1, 31, 51, rarely without pretii:
multo majoris alapae mecum veneunt,
dearer, higher, Phaedr. 2, 5, 25.— Sup.: te haec solum semper fecit maxumi, most highly prized, Ter And. 1, 5, 58:
senatus auctoritatem sibi maximi videri,
Cic. Att. 1, 14, 2: in majus, too greatly, too highly, greater than it is:
extollere aliquid in majus,
more highly than it deserves, Tac. A. 15, 30:
celebrare,
id. ib. 13, 8:
nuntiare,
id. H. 3, 38:
credere,
to believe a thing to be worse than it is, id. ib. 1, 18:
accipere,
to take a thing to be greater than it is, id. ib. 3, 8 init.: innotescere, in an exaggerated manner, id. ib 4, 50.—Also with abl., in majus vero ferri, Liv. 21, 32, 7.—
3.
Magnum and maximum, adverbially, greatly, loudly (ante- and post-class.):
magnum clamat,
greatly, with a loud voice, aloud, Plaut. Mil. 3, 2, 10:
inclamare,
Gell. 5, 9 fin.:
exclamat derepente maximum,
Plaut. Most. 2, 2, 57.—Hence, măgis, adv., only in comp. in this anomalous form (i. e. mag-ius, like pris-cus for [p. 1100] prius-cus, and pris-tinus for prius-tinus); and in sup.: maxĭmē ( maxŭmē).
A.
Comp.: magĭs (apocop. form, măgĕ, Plaut. As. 1, 1, 51; 2, 3, 14; id. Mon. 2, 3, 35; id. Poen. 1, 2, 64; 1, 2, 14; id. Trin. 4, 3, 46; id. Truc. 1, 2, 75; 3, 1, 17; 4, 4, 34; Lucr. 4, 81; 756; 5, 1203; Prop. 1, 11, 9; 3 (4), 14, 2; 4 (5), 8, 16; Verg. A. 10, 481; Sol. 22 fin.; but in Enn. ap. Cic. Fam. 7, 13, 2, magis or magi'. Acc. to Serv. Verg. A. 10, 481, Cicero in the Frumentaria wrote: mage condemnatum hominum in judicium adducere non posse), in a higher degree, more completely, more (for the difference between magis, plus, potius, and amplius, v. amplius).—
B.
In gen.
1.
With no qualifying words.
a.
With the addition of the second term of the comparison.
(α).
With verbs:
quae (facinora) istaec aetas fugere magis quam sectari solet,
Plaut. Mil. 3, 1, 28:
saliendo sese exercebant magis, quam scorto aut saviis,
id. Bacch. 3, 3, 25; id. Pers. 4, 4, 108; 86:
magis honorem tribuere quam salutem accipere,
Caes. B. G. 7, 20, 7:
nisi forte magis erit parricida, si qui consularem patrem, quam si quis humilem necarit,
Cic. Mil. 7, 17:
magis ut consuetudinem servem, quam quod, etc.,
id. Clu. 32, 89.—Repeated:
quam magis exhausto spumaverit ubere mulctra, Laeta magis pressis manabunt flumina mammis, i. e. quo magis,... eo magis,
Verg. G. 3, 309 sq.; cf.:
tam magis illa fremens... quam magis effuso crudescunt sanguine pugnae,
id. ib. 7, 787 sq.; v. Hand, Turs. III. p. 566.—Magis est, quod or ut, there is greater reason, there is more cause that, etc.:
quamobrem etsi magis est, quod gratuler tibi, quam quod te rogem: tamen etiam rogo, etc.,
Cic. Att. 16, 5, 2:
magis est, ut ipse moleste ferat, errasse se, quam ut, etc.,
id. Cael. 6, 14.—
(β).
With substt., usu. with quam: tu me amoris magis quam honoris servavisti gratia, Poet. ap. Cic. Tusc. 4, 32, 69: bellipotentes sunt magi' quam sapientipotentes, Enn. ap. Cic. Div. 2, 56, 116 (Ann. v. 188 Vahl.):
umbra es amantum magis quam amator,
Plaut. Mil. 3, 1, 31:
magis adeo id facilitate quam alia ulla culpa mea contigit,
Cic. de Or. 2, 4, 15:
aditus ad consulatum non magis nobilitati quam virtuti pateret,
id. Mur. 8, 17:
magis ratione et consilio quam virtute vicisse,
Caes. B. G. 1, 40, 8; cf.:
ut magis virtute quam dolo contenderent,
id. ib. 1, 13, 6:
se magis consuetudine sua quam merito eorum civitatem conservaturum,
id. ib. 2, 32, 1:
timori magis quam religioni consulere,
id. B. C. 1, 67, 3:
jus bonumque apud eos non legibus magis quam natura valebat,
Sall. C. 9, 1:
non duces magis quam milites callent (obsistere, etc.),
Curt. 3, 2, 14.—And after negatives: non magis quam, as little as:
in dicendo irasci, dolere... non sunt figurae, non magis quam suadere,
Quint. 9, 1, 23:
Romanos nec magis jam dolo capi quam armis vinci posse,
Liv. 10, 4, 10:
pro certo habens non magis Antonio eripi se quam Caesari Brutum posse,
Sen. Suas. 6, 17:
non magis Alexandri saevitiam quam Bessi parricidium ferre potuisse,
Curt. 7, 6, 15; cf.:
nec magis post proelium quam in proelio caedibus temperatum est,
Liv. 2, 16, 9. —Followed by atque instead of quam (rare):
non Apollinis magis verum atque hoc responsum est,
Ter. And. 4, 2, 15.— With the comp. abl. (rare):
quid philosophia magis colendum?
Cic. Fin. 3, 22, 76:
quanto magis Aliensi die Aliam ipsam reformidaturos?
Liv. 6, 28, 6 Weissenb. ad loc.:
quam Juno fertur terris magis omnibus unam... coluisse,
Verg. A. 1, 15 (cf. B. 3. infra):
Albanum sive Falernum Te magis appositis delectat,
Hor. S. 2, 8, 17.—
(γ).
With pronn.:
quid habetis, qui mage immortales vos credam esse quam ego siem?
Plaut. Poen. 1, 2, 64:
quis homo sit magis meus quam tu es?
id. Mil. 3, 1, 20:
quam mage amo quam matrem meam,
id. Truc. 3, 1, 17; cf.:
quem ego ecastor mage amo quam me,
id. ib. 4, 4, 34.—With utrum, followed by an:
jam scibo, utrum haec me mage amet, an marsupium,
Plaut. Men. 2, 3, 35.—With the abl. instead of quam:
nec magis hac infra quicquam est in corpore nostro,
Lucr. 3, 274; Verg. A. 1, 15.—
(δ).
With adjj. and advv., and esp. with those which do not admit the comparative termination (most freq. without adding the second term of the comparison; v. under b. d): numquam potuisti mihi Magis opportunus advenire quam advenis, Plaut. Most. 3, 1, 47:
neque lac lacti magis est simile, quam ille ego similis est mei,
id. Am. 2, 1, 54:
ars magis magna atque uber, quam difficilis et obscura,
Cic. de Or. 1, 42, 190:
corpora magna magis quam firma,
Liv. 5, 44, 4:
vultu pulchro magis quam venusto,
Suet. Ner. 51.—With the abl., Plaut. As. 3, 3, 114:
neque ego hoc homine quemquam vidi magis malum,
id. Ps. 4, 1, 27:
ab secundis rebus magis etiam solito incauti,
Liv. 5, 44, 6.—With compp. (adding to their force):
ita fustibus sum mollior miser magis quam ullus cinaedus,
Plaut. Aul. 3, 2, 8. —
b.
Without the addition of the second term.
(α).
With verbs: ergo plusque magisque viri nunc gloria claret, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 315 Vahl.):
sapiunt magis,
Plaut. Bacch. 3, 3, 4:
magis curae est, magisque afformido, ne, etc.,
id. ib. 4, 10, 3:
magis metuant,
id. Mil. 5, 44:
tum magis id diceres, Fanni, si, etc.,
Cic. Lael. 7 fin.; cf. id. Rep. 1, 40, 62:
cum Pompeius ita contendisset, ut nihil umquam magis,
id. Fam. 1, 9, 20:
magis velle, for malle: quod magis vellem evenire,
Ter. Eun. 5, 7, 1; Val. Fl. 3, 270.—
(β).
With substt.: non ex jure manum consertum sed magi' ferro, Enn. ap. Gell. 20, 10 (Ann. v. 276 Vahl.):
magis aedilis fieri non potuisset,
better, finer, Cic. Planc. 24, 60.—
(γ).
With pronn.:
ecastor neminem hodie mage Amat corde atque animo suo,
Plaut. Truc. 1, 2, 75.—
(δ).
With adjj. and advv. (so most freq.).—With adjj.:
ut quadam magis necessaria ratione recte sit vivendum,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 2:
magis anxius,
Ov. M. 1, 182:
hic magis tranquillu'st,
Plaut. Bacch. 5, 2, 55:
nihil videtur mundius, nec magis compositum quicquam, nec magis elegans,
Ter. Eun. 5, 4, 12:
nemo fuit magis severus nec magis continens,
id. ib. 2, 1, 21:
quod est magis verisimile,
Caes. B. G. 3, 13, 6:
magis admirabilis oratio,
Quint. 8, 3, 24:
magis communia verba,
id. 8, 2, 24 et saep.; rare: magis quam in aliis = praeter ceteros;
nescio quo pacto magis quam in aliis suum cuique pulchrum est,
Cic. Tusc. 5, 22, 63.— With advv.:
magis aperte,
Ter. Ad. 4, 5, 30:
magis impense,
id. ib. 5, 9, 36.—With compp. adding to their force:
magis est dulcius,
Plaut. Stich. 5, 4, 22:
magis majores nugae,
id. Men. prol. 55:
magis modum in majorem,
id. Am. 1, 1, 145:
contentiores mage erunt,
id. Poen. 2, 15.—
2.
Strengthened.
a.
By etiam, multo, tanto, eo, hoc, quo, tam, quam; and negatively, nihilo:
qualis in dicendo Hierocles Alabandeus, magis etiam Menecles, frater ejus, fuit,
Cic. Brut. 95, 325; id. Off. 1, 21, 72:
illud ad me, ac multo etiam magis ad vos,
id. de Or. 2, 32, 139:
tanto magis Dic, quis est?
Plaut. Bacch. 3, 6, 28:
ut quidque magis contemplor, tanto magis placet,
id. Most. 3, 2, 146:
vicina cacumina caelo, quam sint magis, tanto magis fument,
Lucr. 6, 460:
quanto ille plura miscebat, tanto hic magis in dies convalescebat,
Cic. Mil. 9, 25:
sed eo magis cauto est Opus, ne huc exeat, qui, etc.,
Plaut. Most. 4, 2, 22:
atque eo magis, si, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 1, § 1:
eoque magis quod, etc.,
id. Lael. 2, 7; Caes. B. G. 1, 23; 1, 47; 3, 14;
5, 1: immo vero etiam hoc magis, quam illi veteres, quod, etc.,
Cic. Agr. 2, 35, 97:
hoc vero magis properare Varro, ut, etc.,
Caes. B. C. 2, 20:
quo magis cogito ego cum meo animo,
Plaut. Most. 3, 2, 13; Nep. Thras. 2:
magis quam id reputo, tam magis uror,
Plaut. Bacch. 5, 1, 5:
tam magis illa fremens... Quam magis, etc.,
Verg. A. 7, 787:
quanto mage... tam magis,
Lucr. 4, 81 sq.:
quam magis in pectore meo foveo, quas meus filius turbas turbet... magis curae est magisque afformido, ne, etc.,
Plaut. Bacch. 4, 10, 1; 4, 4, 27; id. Men. 1, 1, 19:
quam magis te in altum capessis, tam aestus te in portum refert,
id. As. 1, 3, 6:
densior hinc suboles Quam magis, etc.,
Verg. G. 3, 309:
cum Vercingetorix nihilo magis in aequum locum descenderet,
Caes. B. G. 6, 53.—
b.
By reduplication: magis magisque, magis et magis, magis ac magis; and poet. also, magis magis, more and more: ex desiderio magis magisque maceror, Afran. ap. Charis. p. 182 P.:
cum cotidie magis magisque perditi homines tectis ac templis urbis minarentur,
Cic. Phil. 1, 2, 5; id. Fam. 2, 18, 2; 16, 21, 2; Sall. C. 5, 7; cf. Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2:
de Graecia cotidie magis et magis cogito,
Cic. Att. 14, 18, 4; 16, 3, 1; id. Brut. 90, 308; Liv. 7, 32, 6; Sall. J. 8, 6:
magis deinde ac magis,
Suet. Vit. 10:
post hoc magis ac magis,
id. Gram. 3;
for which also: magisque ac magis deinceps,
id. Tit. 3; Tac. A. 14, 8; Sen. de Ira, 3, 1, 4; id. Ep. 114, 25; id. Ben. 2, 14, 4; Plin. Ep. 1, 12, 10; 7, 3, 4; 10, 28, 3.— Poet. also:
magis atque magis,
Verg. A. 12, 239; Cat. 68, 48:
post, vento crescente, magis magis increbescunt,
id. 64, 275; cf. Verg. G. 4, 311.—
3.
Pleon.
a.
With potius (anteclass.):
magis decorum'st Libertum potius quam patronum onus in via portare,
Plaut. As. 3, 3, 99:
mihi magis lubet cum probis potius quam cum improbis vivere,
id. Trin. 2, 1, 38.—
b.
With malle: quam cum lego, nihil malo quam has res relinquere;
his vero auditis multo magis,
Cic. Tusc. 1, 31, 76:
finge enim malle eum magis suum consequi quam, etc.,
Dig. 17, 2, 52, § 10. —
C.
In partic.: non (neque) magis quam.
1.
To signify perfect equality between two enunciations, no more... than; just as much... as; or neg., no more... than; just as little... as:
domus erat non domino magis ornamento quam civitati,
i. e. just as much to the city as to its owner, Cic. Verr. 2, 4, 3, § 5; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 4, 2:
non Hannibale magis victo a se quam Q. Fabio,
Liv. 22, 27, 2:
conficior enim maerore, mea Terentia, nec me meae miseriae magis excruciant quam tuae vestraeque,
Cic. Fam. 13, 3, 1; Liv. 9, 22.— Neg.: qui est enim animus in aliquo morbo... non magis est sanus, quam id corpus, quod in morbo est, i. e. is just as far from being sound as a body, etc., Cic. Tusc. 3, 5, 10:
si aliqua in re Verris similis fuero, non magis mihi deerit inimicus quam Verri defuit,
id. Verr. 2, 3, 69, § 162; id. Fam. 5, 12, 3; id. de Or. 2, 8, 31:
non nascitur itaque ex malo bonum, non magis quam ficus ex olea,
Sen. Ep. 87, 25;
Quint. prooem. § 26: non magis Gaium imperaturum, quam per Baianum sinum equis discursurum,
Suet. Calig. 19. —Ellipt.:
nec eo magis lege liberi sunto,
just as little from that as from the rest, Cic. Leg. 3, 4, 11.—
2.
For restricting the idea expressed in the clause with non magis, so that not more, according to a common figure of speech, = less; in Engl. not so much... as; less... than:
deinde credas mihi affirmanti velim, me hoc non pro Lysone magis quam pro omnibus scribere,
Cic. Fam. 13, 24; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17:
miserebat non poenae magis homines, quam sceleris, quo poenam meriti essent,
Liv. 2, 5; 1, 28.—
3.
Magis minusve, magis aut minus, or magis ac minus; post-Aug. for the usual plus minusve, more or less:
sed istud magis minusve vitiosum est pro personis dicentium,
Quint. 11, 1, 27; Plin. 17, 24, 37, § 220:
minora vero plerumque sunt talia, ut pro persona, tempore, loco, causa magis ac minus vel excusata debeant videri vel reprehendenda,
Quint. 11, 1, 14; Plin. 37, 5, 18, § 67:
quaedam tamen et nationibus puto magis aut minus convenire,
Sen. Ep. 40, 11; cf.:
quosdam minus aut magis osos veritatem,
id. Suas. 1, 5:
aut minus, aut magis,
id. Ep. 82, 14.—
4.
With alius... alio, etc.: ceterae philosophorum disciplinae, omnino alia magis alia, sed tamen omnes, one more than another, i. e. in different degrees, Cic. Fin. 3, 3, 11 Madvig. ad loc. (al.:
alia magis, alia minus, v. Hand, Turs. III. p. 560): mihi videntur omnes quidem illi errasse... sed alius alio magis,
Cic. Fin. 4, 16, 43:
sunt omnino omnes fere similes, sed declarant communis notiones, alia magis alia,
id. Tusc. 4, 24, 53:
alii aliis magis recusare,
Liv. 29, 15, 11.— Sup.: maxĭmē( maxŭmē), in the highest degree, most of all, most particularly, especially, exceedingly, very, etc.
A.
Lit.
1.
Alone.
a.
With a verb:
haec una res in omni libero populo maximeque in pacatis tranquillisque civitatibus praecipue semper floruit,
Cic. de Or. 1, 8, 30:
quid commemorem primum aut laudem maxime?
Ter. Eun. 5, 9, 14; 3, 1, 79:
nos coluit maxime,
id. Ad. 3, 2, 54:
quem convenire maxime cupiebam,
Plaut. Pers. 2, 4, 30; id. As. 3, 3, 133:
de te audiebamus ea, quae maxime vellemus,
Cic. Fam. 12, 25, a, 7; cf. id. Att. 13, 1:
extra quos (fines) egredi non possim, si maxime velim,
id. Quint. 10, 35:
in re publica maxime conservanda sunt jura belli,
most especially, id. Off. 1, 11, 33: huic legioni Caesar propter virtutem confidebat maxime, [p. 1101] Caes. B. G. 1, 40:
quem Homero crederet maxime accedere,
came nearest to, Quint. 10, 1, 86; cf.
pugnare,
most violently, Plaut. Am. 1, 1, 271; 1, 1, 44:
jubere,
most positively, id. Bacch. 4, 9, 80:
id enim est profecto, quod constituta religione rem publicam contineat maxime,
Cic. Leg. 2, 27, 69; cf. maxime fin.:
ab eo exordiri volui maxime,
id. Off. 1, 2, 4:
cernere naturae vim maxime,
id. Tusc. 1, 15, 35.—
b.
With an adj.:
res maxime necessaria,
Cic. Lael. 23, 86:
loca maxime frumentaria,
Caes. B. G. 1, 10:
loci ad hoc maxime idonei,
Quint. 1, 11, 13:
maxime naturali carent amicitia,
Cic. Lael. 21, 80:
maxime feri,
Caes. B. G. 2, 4:
qui eo tempore maxime plebi acceptus erat,
id. ib. 1, 3:
idem ad augendam eloquentiam maxime accommodati erunt,
Quint. 1, 11, 13:
elegans maxime auctor,
id. 10, 1, 93:
maxime vero commune est quaerere, an sit honesta? etc.,
id. 2, 4, 37:
noto enim maxime utar exemplo,
id. 7, 3, 3.—So with supp.:
quae maxime liberalissima,
Cic. Att. 12, 38, 3:
maxime gravissimam omniumque (rerum),
Liv. 41, 23, 4 MS. (dub.: maxumam gravissimamque, Weissenb.). —
c.
With numerals, at most:
puer ad annos maxime natus octo,
Gell. 17, 8, 4.—
d.
With an adv.:
ut dicatis quam maxime ad veritatem accommodate,
Cic. de Or. 1, 33, 149 (v. infra 2).—
2.
Strengthened by unus, unus omnium, omnium, multo, vel, tam, quam, etc. (supply potest):
qui proelium unus maxime accenderat,
Curt. 5, 2, 5:
cum sua modestia unus omnium maxime floreret,
Nep. Milt. 1, 1:
quae maxime omnium belli avida,
Liv. 23, 49; 4, 59; cf. Drak. ad Liv. 36, 19, 4:
atque ea res multo maxime disjunxit illum ab illa,
Ter. Hec. 1, 2, 85:
imperium populi Romani multo maxime miserabile visum est,
Sall. C. 36, 4:
illud mihi videtur vel maxime confirmare, etc.,
Cic. N. D. 2, 65, 162:
hoc enim uno praestamus vel maxime feris,
id. de Or. 1, 8, 32:
quae quidem vel maxime suspicionem movent,
id. Part. Or. 33, 114:
quam potes, tam verba confer maxime ad compendium,
as much as possible, Plaut. Mil. 3, 1, 186:
ego jubeo quam maxime unam facere nos hanc familiam,
Ter. Ad. 5, 8, 2:
ut quam maxime permaneant diuturna corpora,
Cic. Tusc. 1, 45, 108; id. de Or. 1, 34, 154:
quo mihi rectius videtur, memoriam nostri quam maxime longam efficere,
Sall. C. 1, 3:
ceterum illum juvenem incipere a quam maxime facili ac favorabili causa velim,
Quint. 12, 6, 6.—
3.
With the relative qui in the phrases, quam qui maxime and ut qui maxime:
tam enim sum amicus rei publicae, quam qui maxime,
as any one whatever, Cic. Fam. 5, 2, 6:
grata ea res, ut quae maxime senatui umquam fuit,
Liv. 5, 25; 7, 33.—
4.
With ut quisque... ita (maxime, potissimum or minime), the more... the more (or less):
hoc maxime officii est, ut quisque maxime opis indigeat, ita ei potissimum opitulari,
Cic. Off. 1, 15, 49:
ut quisque magnitudine animae maxime excellit, ita maxime, etc.,
id. ib. 1, 19, 64; cf.
, in the contrary order: colendum autem esse ita quemque maxime, ut quisque maxime virtutibus his lenioribus erit ornatus,
id. ib. 1, 15, 47:
ut enim quisque maxime ad suum commodum refert, quaecumque agit, ita minime est vir bonus,
id. Leg. 1, 18, 49.—
5.
In gradations, to denote the first and most desirable, first of all, in the first place:
hujus industriam maxime quidem vellem, ut imitarentur ii, quos oportebat: secundo autem loco, ne alterius labori inviderent,
Cic. Phil. 8, 10, 31; cf. id. Caecin. 9, 23:
si per eum reductus insidiose redissem, me scilicet maxime sed proxime illum quoque fefellissem,
id. Rab. Post. 12, 33:
in quo genere sunt maxime oves, deinde caprae,
Varr. R. R. 2, 9, 1:
maxime... dein,
Plin. 9, 16, 23, § 56:
sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus,
Col. 5, 6, 4:
maxime... deinde... postea... minume,
Plin. 37, 12, 75, § 196:
maxime... postea... ultimae,
Col. 6, 3, 6:
post Chium maxime laudatur Creticum, mox Aegyptium,
Plin. 18, 7, 17, § 77.—
B.
Transf.
1.
Like potissimum, to give prominence to an idea, especially, particularly, principally:
quae ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, etc.,
Cic. N. D. 2, 6, 6; Varr. R. R. 1, 51, 1:
scribe aliquid, et maxime, si Pompeius Italia cedit,
Cic. Att. 7, 12, 4: de Cocceio et Libone quae scribis, approbo:
maxime quod de judicatu meo,
id. ib. 12, 19, 2; id. Fin. 5, 1, 1:
cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis,
id. Or. 34, 120; id. Att. 13, 1, 2.—So in the connection, cum... tum maxime; tum... tum maxime; ut... tum maxime, but more especially:
scio et perspexi saepe: cum antehac, tum hodie maxime,
Plaut. Mil. 4, 8, 56:
plena exemplorum est nostra res publica, cum saepe, tum maxime bello Punico secundo,
Cic. Off. 3, 11, 47; id. Att. 11, 6, 1; id. Fl. 38, 94:
tum exercitationibus crebris atque magnis, tum scribendo maxime persequatur,
id. de Or. 2, 23, 96:
longius autem procedens, ut in ceteris eloquentiae partibus, tum maxime, etc.,
id. Brut. 93, 320.— With nunc, nuper, tum, cum, just, precisely, exactly: Me. Quid? vostrum patri Filii quot eratis? M. Su. Ut nunc maxime memini, duo, just now, Plaut. Men. 5, 9, 58:
cum iis, quos nuper maxime liberaverat,
Caes. B. C. 3, 9:
ipse tum maxime admoto igne refovebat artus,
Curt. 8, 4, 25; 6, 6, 10; 5, 7, 2; Liv. 27, 4, 2 Drak.:
haec cum maxime loqueretur, sex lictores eum circumsistunt valentissimi,
Cic. Verr. 2, 5, 54, § 142; cf. id. ib. 2, 2, 76, § 187;
2, 4, 38, § 72: totius autem injustitiae nulla capitalior, quam eorum, qui cum maxime fallunt, id agunt, ut viri boni esse videantur,
id. Off. 1, 13, 41; Liv. 4, 3; 30, 33:
tum cum maxime,
at that precise time, at that moment, Liv. 40, 13, 4; 40, 32, 1; 33, 9, 3; 43, 7, 8; so,
tunc cum maxime,
Curt. 3, 2, 17:
nunc cum maxime,
Cic. Clu. 5, 12; id. Sen. 11, 38; Liv. 29, 17, 7; v. 2. cum.—
2.
In colloquial lang., to denote emphatic assent, certainly, by all means, very well, yes; and with immo, to express emphatic dissent, certainly not, by no means: Ar. Jace, pater, talos, ut porro nos jaciamus. De. Maxime, Plaut. As. 5, 2, 54; id. Curc. 2, 3, 36: Th. Nisi quid magis Es occupatus, operam mihi da. Si. Maxime, id. Most. 4, 3, 17; Ter. And. 4, 5, 23: Ca. Numquid peccatum est, Simo? Si. Immo maxime, Plaut. Ps. 1, 5, 80; Ter. Hec. 2, 1, 31:
scilicet res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam. Immo vero maxime,
Sall. C. 52, 28 (v. immo); v. Hand, Turs. III. p. 552-607.
2.
Magnus, i, m., a Roman surname, e. g. Cn. Pompeius Magnus; v. Pompeius.

Lewis & Short latin dictionary > maxumus
6 māximus

māximus [1 MAC-].—Of size, large, great, big, high, tall, long, broad, extensive, spacious: fons, S.: aedificium: urbs: solitudines, S.: simulacrum facere maius: oppidum non maximum maximis locis decoravit: aquae magnae fuerunt, inundations, L.: Maior (belua) dimidio, by half, H.: maior videri (Scylla), statelier, V.: Calceus pede maior, too large for, H.: onus parvo corpore maius, H.—Of number or quantity, great, large, abundant, considerable, much: numerus frumenti: copia pabuli, Cs.: maiorem pecuniam polliceri: tibi praeda cedat Maior an illi, i. e. the victor's spoils, H.: populus, V.: tribunorum pars maior, the majority, L.: turba clientium maior, more numerous, H.: maximum pondus auri: Si maiorem feci rem, increased my estate, H.—Of value, great, large, considerable: magni preti servi: ager preti maioris, T.: magna munera et maiora promissa, S.: cuius auctoritas magni habebatur, was highly esteemed, Cs.: qui auctoritatem magni putet, esteems highly: quem tu Non magni pendis, H.: multo maioris vēnire, dearer, Ph.: quorum longe maximi consilia fuerunt, most valuable: haec te semper fecit maxumi, prized most highly, T.: conduxit non magno domum, at no high price: magno illi ea cunctatio stetit, cost him dear, L.—Of force, strong, powerful, vehement, loud: manu magnā euntem Inpulit, V.: magnā voce confiteri: strenitus, H.—Of time, great, long, extended: annum, V.: annum, i. e. the Platonic cycle of the heavens.—Early, high, long past: iam magno natu, aged, N.: magno natu non sufficientibus viribus, through old age, L.: maximo natu filius, N.: maior patria, original, Cu.—Of persons, aged, old, advanced ; only in comp. and sup, elder, eldest: omnes maiores natu, elders, Cs.: maior natu quam Plautus: frater suus maior natu, elder, L.: maximus natu ex iis, the oldest, L.: ex duobus filiis maior, Cs.: Maior Neronum, the elder, H.: (homo) annos natus maior quadraginta, more than forty years old: annos natast sedecim, non maior, T.: non maior annis quinquaginta, L.— Plur m. as subst: maiores, the fathers, ancestors, ancients, men of old: maiores vestri: nostri: more maiorum.—Fig., great, noble, grand, mighty, important, weighty, momentous: rebus maximis gestis: missi magnis de rebus, important business, H.: in agro maiora opera: causa, weighty: omen, significant, V.: spectaculum, impressive, H.: aliquid invadere magnum, enterprise, V.: haud magna memoratu res est, L.—As subst n.: id magnum est, a great thing: magna di curant, parva neglegunt: maiora audere, V.: ad maiora properat oratio: magnum loqui, loftily, H.: Omnia magna loquens, of everything magnificent, H.—Of rank or station, great, high, eminent, powerful: potestas: dignitas: di, Enn. ap. C.: rex Olympi, V.: maximus Ilioneus, V.: maiorum ne quis amicus, one of your great friends, H.: Iuppiter optimus maximus: pontifex maximus, chief: maioribus uti, associate with superiors, H.—Of mind or character, great, elevated, noble, lofty: vir acris animi magnique: magno animo est: vir magnus: Cato magnus habetur, S.: magnus hoc bello Themistocles fuit, N.: invidiā maior, above, H.: maior reprensis, greater than those criticised, H.: nebulo, thorough-paced, T.: fur. —In force or degree, great, severe, strong, intense: morbi: dolor, Cs.: minae: amor, V.: gemitus luctusque: quid potuere maius? more heinous, H.: Mari virtutem in maius celebrare, magnify, S.: his in maius etiam acceptis, L.: incerta in maius vero ferri solent, be exaggerated, L.— Proud, boastful, lofty, assuming: nobis ut res dant sese, ita magni atque humiles sumus, T.: lingua, H.: verba, V.

Latin-English dictionary > māximus
7 tanti

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].
I.
Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.
1.
With [p. 1841] quantus:
nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:
quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:
est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:
tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:
quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—
2.
With ut.
a.
Denoting result or consequence; with subj.:
tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:
non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;
unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:
quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:
quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—
b.
Denoting comparison:
tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—
3.
With rel. qui, etc.:
cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:
statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:
nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—
4.
Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:
tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:
qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:
neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:
tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:
ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:
onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:
non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:
qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:
tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:
quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:
conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:
tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;
Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:
tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:
sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,
sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:
tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:
jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:
si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—
5.
With quam:
maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:
tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—
6.
Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):
cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:
si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:
mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—
B.
Transf., so many ( = tot; mostly poet.):
tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:
lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:
legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:
numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —
C.
Neutr. absol.
1.
tantum, so much, so many:
habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:
decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:
iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:
eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):
cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:
sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:
tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:
sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:
etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):
tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:
tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —
b.
In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:
vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—
2.
Gen. (of price) tanti:
tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:
tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:
frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:
ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:
graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —
b.
Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:
hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:
sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:
etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:
juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:
cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:
sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—
3.
Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:
quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:
quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:
tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:
reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:
tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:
bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:
ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:
multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:
si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:
post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:
tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:
doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:
tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—
b.
In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;
so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:
tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:
tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:
tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,
tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—
4.
In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:
danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:
quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:
in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.
II.
Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):
ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:
praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:
tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.
A.
So much, so greatly, to such a degree, so:
tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:
de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:
id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:
rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:
tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:
tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:
tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:
ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:
nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):
nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:
juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:
tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:
Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—
B.
(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:
tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:
tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:
quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:
Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:
nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:
dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:
notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:
apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,
non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:
nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;
once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:
unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:
unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—
b.
Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;
whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:
ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:
cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:
omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:
pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:
velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:
unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:
neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:
neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:
Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,
non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:
non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:
non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:
rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—
2.
Particular phrases.
a.
Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):
cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:
tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:
tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:
videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:
cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:
tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:
tantum non statim a funere,
id. ib. 52:
tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:
tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:
tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:
dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:
ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—
b.
Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):
tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:
tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:
haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:
navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:
natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:
tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:
dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):
tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —
c.
Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:
tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

Lewis & Short latin dictionary > tanti
8 tanto

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].
I.
Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.
1.
With [p. 1841] quantus:
nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:
quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:
est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:
tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:
quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—
2.
With ut.
a.
Denoting result or consequence; with subj.:
tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:
non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;
unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:
quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:
quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—
b.
Denoting comparison:
tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—
3.
With rel. qui, etc.:
cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:
statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:
nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—
4.
Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:
tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:
qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:
neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:
tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:
ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:
onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:
non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:
qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:
tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:
quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:
conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:
tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;
Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:
tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:
sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,
sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:
tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:
jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:
si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—
5.
With quam:
maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:
tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—
6.
Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):
cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:
si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:
mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—
B.
Transf., so many ( = tot; mostly poet.):
tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:
lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:
legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:
numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —
C.
Neutr. absol.
1.
tantum, so much, so many:
habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:
decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:
iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:
eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):
cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:
sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:
tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:
sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:
etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):
tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:
tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —
b.
In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:
vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—
2.
Gen. (of price) tanti:
tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:
tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:
frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:
ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:
graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —
b.
Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:
hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:
sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:
etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:
juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:
cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:
sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—
3.
Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:
quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:
quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:
tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:
reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:
tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:
bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:
ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:
multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:
si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:
post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:
tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:
doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:
tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—
b.
In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;
so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:
tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:
tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:
tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,
tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—
4.
In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:
danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:
quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:
in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.
II.
Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):
ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:
praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:
tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.
A.
So much, so greatly, to such a degree, so:
tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:
de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:
id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:
rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:
tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:
tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:
tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:
ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:
nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):
nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:
juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:
tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:
Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—
B.
(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:
tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:
tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:
quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:
Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:
nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:
dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:
notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:
apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,
non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:
nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;
once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:
unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:
unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—
b.
Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;
whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:
ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:
cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:
omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:
pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:
velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:
unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:
neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:
neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:
Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,
non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:
non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:
non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:
rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—
2.
Particular phrases.
a.
Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):
cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:
tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:
tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:
videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:
cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:
tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:
tantum non statim a funere,
id. ib. 52:
tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:
tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:
tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:
dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:
ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—
b.
Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):
tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:
tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:
haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:
navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:
natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:
tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:
dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):
tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —
c.
Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:
tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

Lewis & Short latin dictionary > tanto
9 tanto opere

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].
I.
Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.
1.
With [p. 1841] quantus:
nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:
quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:
est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:
tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:
quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—
2.
With ut.
a.
Denoting result or consequence; with subj.:
tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:
non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;
unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:
quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:
quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—
b.
Denoting comparison:
tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—
3.
With rel. qui, etc.:
cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:
statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:
nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—
4.
Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:
tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:
qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:
neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:
tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:
ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:
onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:
non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:
qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:
tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:
quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:
conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:
tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;
Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:
tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:
sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,
sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:
tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:
jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:
si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—
5.
With quam:
maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:
tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—
6.
Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):
cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:
si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:
mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—
B.
Transf., so many ( = tot; mostly poet.):
tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:
lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:
legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:
numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —
C.
Neutr. absol.
1.
tantum, so much, so many:
habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:
decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:
iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:
eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):
cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:
sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:
tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:
sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:
etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):
tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:
tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —
b.
In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:
vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—
2.
Gen. (of price) tanti:
tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:
tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:
frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:
ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:
graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —
b.
Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:
hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:
sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:
etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:
juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:
cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:
sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—
3.
Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:
quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:
quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:
tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:
reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:
tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:
bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:
ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:
multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:
si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:
post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:
tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:
doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:
tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—
b.
In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;
so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:
tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:
tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:
tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,
tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—
4.
In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:
danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:
quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:
in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.
II.
Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):
ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:
praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:
tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.
A.
So much, so greatly, to such a degree, so:
tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:
de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:
id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:
rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:
tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:
tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:
tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:
ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:
nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):
nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:
juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:
tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:
Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—
B.
(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:
tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:
tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:
quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:
Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:
nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:
dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:
notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:
apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,
non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:
nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;
once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:
unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:
unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—
b.
Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;
whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:
ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:
cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:
omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:
pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:
velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:
unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:
neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:
neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:
Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,
non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:
non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:
non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:
rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—
2.
Particular phrases.
a.
Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):
cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:
tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:
tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:
videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:
cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:
tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:
tantum non statim a funere,
id. ib. 52:
tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:
tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:
tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:
dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:
ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—
b.
Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):
tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:
tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:
haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:
navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:
natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:
tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:
dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):
tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —
c.
Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:
tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

Lewis & Short latin dictionary > tanto opere
10 tantus

tantus, a, um, adj. [perh. for tavantus; cf. Sanscr. tāvant, so great; Gr. teôs, i. e. teWôs].
I.
Of such size or measure, so great in amount, extent, value, degree, etc. (as some standard expressed or understood); usually with a foll. quantus, ut, qui, or absol.; rarely quam.
1.
With [p. 1841] quantus:
nullam (contionem) umquam vidi tantam, quanta nunc vestrum est,
Cic. Phil. 6, 7, 18:
quae tanta sunt in hoc uno, quanta in omnibus reliquis imperatoribus,
id. Imp. Pomp. 11, 29:
est alienum tanto viro, quantus es tu, non posse, etc.,
id. ad Brut. 1, 9, 1:
tantam eorum multitudinem nostri interfecerunt, quantum fuit diei spatium,
Caes. B. G. 2, 11; cf.:
quamquam Demaden continua dicendi exercitatio potuerit tantum, quantuluscumque postea fuit, fecisse,
Quint. 2, 17, 12; Cic. Lael. 20, 74; Sall. C. 58, 2.—
2.
With ut.
a.
Denoting result or consequence; with subj.:
tanta erat operis firmitudo, ut, etc.,
Caes. B G 4, 17:
non fuit tantus homo Sex. Roscius in civitate, ut, etc.,
Cic. Rosc. Am. 43, 125;
unum hoc definio, tantam esse necessitatem virtutis... ut, etc.,
id. Rep. 1, 1, 1:
quod ego tantum nefas commisi, ut hanc vicem saevitiae meae redderes?
Curt. 4, 10, 29:
quod tantum cogitavi nefas, ut dignior Philotas me videretur?
id. 6, 7, 30.—
b.
Denoting comparison:
tantā modestiā dicto audiens fuit, ut si privatus esset,
Nep. Ages. 4, 2.—
3.
With rel. qui, etc.:
cave putes aut mare ullum aut flammam esse tantam, quam non facilius sit sedare quam, etc.,
Cic. Rep. 1, 42, 65:
statuerunt, tantum illud esse maleficium, quod, etc.,
id. Sull. 2, 7:
nulla est tanta vis, quae non ferro frangi possit,
id. Marcell. 3, 8.—
4.
Without correlation (esp. freq. in exclamations, etc.) ita tanta mira in aedibus sunt facta, Plaut. Am. 5, 1, 5:
tanta factis modo mira miris modis, etc.,
id. Cas. 3, 5, 5:
qui tantus natu deorum nescis nomina,
id. Bacch. 1, 2, 15:
neque solum in tantis rebus, sed etiam in mediocribus vel studiis vel officiis,
id. Rep. 1, 3, 4:
tantilla tanta verba funditat,
Plaut. Poen. 1, 2, 61. hocine mihi ob labores tantos tantillum dari, id. Truc. 2, 6, 56:
ne tantae nationes conjugantur,
Caes. B. G. 3, 11:
onus,
id. ib. 2, 30 in tantis motionibus tantisque vicissitudinibus, tam multarum rerum atque tantarum ordinious, Cic. N D. 2, 5, 15:
non idem sentio tanta hac in re tamque immensa posse fieri,
id. de Or 2, 20, 84:
qui tantas et tam infinitas pecunias repudiarit,
id. Rosc. Com. 8, 24:
tot tantaque vitia,
id. Verr 1, 16, 47:
quae faceres in hominem tantum et talem,
id. Fam. 13, 66, 1; cf.:
conservare urbes tantas atque tales,
id. N. D. 3, 38, 92, so too, with talis, id. Fam. 15, 4, 14, id. Phil. 2, 29, 71:
tanta ista mala,
Sall. C. 40, 2;
Liv 31, 9: neque tanto tractu se colligit anguis,
Verg. G. 2, 154:
tantorum ingentia septem Terga boum,
id. A. 5, 404; Curt. 3, 1, 10; 3, 3, 28; 4, 1, 1:
sexcenta tanta reddam, si vivo, tibi,
six hundred times as much, Plaut. Bacch. 4, 9, 111; so,
sexcenta tanta,
id. Ps. 2, 2, 37:
tribus tantis illi minus redit quam obseveris,
three times as much less, id. Trin. 2, 4, 129:
jam non quaero, unde tantam Melitensem vestem habueris,
such a great quantity of, Cic. Verr. 2, 2, 74, § 183:
si in uno corpore tantarum rerum gubernationem mens humana possidet,
Lact. 1, 3, 21.—
5.
With quam:
maria aspera juro, Non ullum pro me tantum cepisse timorem, Quam, etc.,
Verg. A. 6, 352 (cf. infra, B. 2.).—With a partit. gen.:
tantus ille ventorum,
Plin. 2, 47, 46, § 121 (dub.; Jahn, ventus).—
6.
Esp. in phrase tantō ŏpĕre; freq. as one word, tantŏpĕre, so greatly, in so high a degree, so very, etc. (class. and freq.):
cur tanto opere extimueras?
Plaut. Most. 2, 2, 92, cf.:
si studia Graecorum vos tanto opere delectant,
Cic. Rep. 1, 18, 30; Plaut. Cas. 3, 2, 2; id. Ep. 1, 2, 31; Ter. And. 5, 2, 27; id. Heaut. 4, 5, 38; Caes. B. G. 7, 52; Cic. Rep. 1, 14, 21; id. Mur. 10, 23; id. de Or. 1, 35, 164 al.—In an inverted order:
mirum est, me, ut redeam, te opere tanto quaesere,
Plaut. Bacch. 2, 2, 1.—
B.
Transf., so many ( = tot; mostly poet.):
tantae Coëunt in proelia gentes,
Val. Fl. 5, 636:
lamentabile tantis urbibus,
Stat. Th. 11, 160:
legatum valet in tantos quanti inveniantur,
Dig. 30, 1, 65.— Sing.:
numquam tanto se vulture caelum Induit,
Luc. 7, 834. —
C.
Neutr. absol.
1.
tantum, so much, so many:
habere tantum molestiae quantum gloriae...ut tantum nobis, quantum ipsi superesse posset, remitteret,
Cic. Rep. 1, 4, 7:
decutio argenti tantum, quantum mihi lubet,
Plaut. Ep. 2, 3, 4:
iis adposuit tantum, quod satis esset, nullo adparatu,
Cic. Tusc. 5, 32, 91: tantum complectitur, quod satis sit modicae palaestrae, id. Leg. 2, 3, 6:
eo indito cumini fricti tantum, quod oleat,
Cato, R. R. 156, 3 (cf.: tantum quod, s. v. tantum, adv. B. 2. b.): Ch. Coactus reddidit ducentos et mille Philippum. Ni. Tantum debuit, Plaut. Bacch. 2, 3, 38: nec tantum Karthago habuisset opum, Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 526 (1, 48, 3 B. and K.):
cum tantum belli in manibus esset,
Liv. 4, 57, 1:
sed quid hic tantum hominum incedunt?
Plaut. Poen. 3, 3, 5:
tantum hostium intra muros est,
Liv. 3, 17, 4 et saep.:
sexies tantum, quam quantum satum sit,
Cic. Verr. 2, 3, 43, § 102; cf.:
etiamsi alterum tantum perdundum est, perdam, etc.,
Plaut. Ep. 3, 4, 81 (v. alter):
tantum... dum,
Liv. 27, 42, 12; cf.:
tantum modo... dum,
Sall. J. 53, 3: tantum abest, ut, etc. (v. absum). —
b.
In colloquial lang.: tantum est, that is all, nothing more, etc.:
vos rogat, ut, etc. Tantum est. Valete,
Plaut. Trin. prol. 22; so id. Cas. prol. 87: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, id. Merc. 2, 2, 12; Ter. Eun. 5, 5, 26; id. Hec. 5, 3, 15.—
2.
Gen. (of price) tanti:
tanti, quanti poscit, vin' tanti illam emi?
Plaut. Merc. 2, 4, 22; cf.:
tanti est, quanti est fungus putidus,
it is worth as much as, is worth no more than, id. Bacch. 4, 7, 23:
frumentum tanti fuit, quanti iste aestimavit,
Cic. Verr. 2, 3, 84, § 194:
ubi me dixero dare tanti,
Ter. Ad. 2, 1, 49:
graviter increpuit, tanti habitare censorem,
in so costly a house, Plin. 17, 1, 1, § 3. —
b.
Trop.: est tanti (alicui), to be worth so much; to be valued, prized, or esteemed so highly; to be of such consequence or importance:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti, etc.,
Caes. B. G. 1, 20: tanti non fuit Arsacen capere, ut, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 1:
hoc tanti fuit vertere, ut, etc.,
Quint. 1, 6, 38: est mihi tanti, Quirites, hujus invidiae tempestatem subire, dummodo a vobis hujus belli periculum depellatur, it is worth this price to me, i. e. I esteem it a light thing, Cic. Cat. 2, 7, 15; cf.:
sed est tanti (sc.: invidiam istam mihi impendere), dummodo,
id. ib. 1, 9, 22:
etsi id quidem non tanti est, quam quod propter eosdem, etc.,
id. Mil. 22, 58:
juratus tibi possum dicere, nihil esse tanti, etc.,
id. Att. 2, 13, 2:
cum dicturis tanti suae non sint (actiones),
Quint. 12, 8, 4:
sunt o! sunt jurgia tanti,
Ov. M. 2, 424 et saep.—
3.
Abl. (with comparatives) tantō, by so much, so much the:
quanto erat in dies gravior oppugnatio, tanto crebriores litterae nuntiique ad Caesarem mittebantur,
Caes. B. G. 5, 45; cf.:
quantum opere processerant, tanto aberant ab aquā longius,
id. B. C. 1, 81:
tanto major vis, quanto recentior,
Plin. 9, 38, 62, § 133:
reperietis quinquies tanto amplius istum quam quantum, etc.,
Cic. Verr. 2, 3, 97, § 225:
tantone minoris decumae venierunt quam fuerunt?
id. ib. 2, 3, 45, § 106 et saep.: bis tanto amici sunt inter se quam prius, twice as much, twice as good, dis tosôi, Plaut. Am. 3, 2, 62:
bis tanto pluris,
id. Men. 4, 3, 6:
ter tanto pejor,
id. Pers. 1, 3, 73:
multo tanto miserior,
id. Rud. 2, 6, 37:
si Cleomenes non tanto ante fugisset,
Cic. Verr. 2, 5, 34, § 89:
post tanto,
Verg. G. 3, 476; Curt. 6, 7, 26.— Rarely with verbs denoting comparison:
tanto praestitit ceteros imperatores, quan to populus Romanus antecedit fortitudine cunctas nationes,
Nep. Hann. 1, 1; Ov. M. 13, 368; cf.:
doctrinis tanto antecessit condiscipulos, ut, etc.,
Nep. Epam. 2, 2.— Poet. with sup.:
tanto pessimus omnium poëta, Quanto tu optimus omnium patronus,
Cat. 49, 6.—
b.
In colloquial lang.: tanto melior! so much the better! well done! good! excellent! bravo! etc.: To. Omnes sycophantias instruxi et comparavi, quo pacto ab lenone auferam hoc argentum. Sa. Tanto melior! Plaut. Pers. 2, 5, 24; cf. Sen. Ep. 31;
so too: tanto melior,
Plaut. Truc. 5, 61; Phaedr. 3, 5, 3:
tanto hercle melior,
Ter. Heaut. 3, 2, 38:
tanto major! tanto augustior!
how great! how noble! Plin. Pan. 71, 4:
tanto nequior!
so much the worse! that is bad! Ter. Ad. 4, 1, 12; cf. Plaut. Men. 2, 3, 84; so,
tanto miserior,
id. Stich. 5, 5, 8.—
4.
In tantum, so far, so much, to such a degree, so greatly:
danti in tantum producenda notitia est muneris sui, in quantum delectatura est eum, cui datur,
Sen. Ben. 2, 23; Col. 12, 24, 1:
quaedam aquae fervent in tantum, ut non possint esse usui,
Sen. Q. N. 3, 24, 1: humum in tantum deprimere, donec altitudinis mensuram datam ceperit, Col. 3, 13, 9:
in tantum suam felicitatem virtutemque enituisse,
Liv. 22, 27.
II.
Since tantus conveys only the idea of relative greatness, it may also be used (with a foll. ut) to denote a small amount, degree, extent, etc.; hence, of such a quantity or quality, such, so small, so slight or trivial; in the neutr., so little, so few (rare but class.):
ceterarum provinciarum vectigalia tanta sunt, ut iis ad ipsas provincias tutandas vix contenti esse possimus,
Cic. Imp. Pomp. 6, 14; id. Fam. 1, 7, 4: si bellum tantum erit, ut vos aut successores sustinere possint, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 10, 3:
praesidii tantum est, ut ne murus quidem cingi possit,
Caes. B. G. 6, 35:
tantum navium,
id. B. C. 3, 2.—Hence, tantum, adv.
A.
So much, so greatly, to such a degree, so:
tantum, quantum quis fuge,
as quickly as possible, Plaut. Most. 2, 2, 94:
de quo tantum, quantum me amas, velim cogites,
Cic. Att. 12, 18, 1:
id tantum abest ab officio, ut, etc.,
so far, id. Off. 1, 14, 43:
rex tantum auctoritate ejus motus est, ut, etc.,
Nep. Con. 4, 1:
tantum progressus a castris, ut dimicaturum appareret,
Liv. 37, 39, 6:
tantumque ibi moratus, dum, etc.,
so long, id. 27, 42, 13:
tantum ad narrandum argumentum adest benignitas,
Plaut. Men. prol. 16:
ne miremini, quā ratione hic tantum apud istum libertus potuerit,
Cic. Verr. 2, 2, 54, § 134:
nullo tantum se Mysia cultu Jactat,
Verg. G. 1, 102.—With adjj. (mostly poet.):
nec tantum dulcia, quantum Et liquida,
Verg. G. 4, 101:
juventus Non tantum Veneris quantum studiosa culinae,
Hor. S. 2, 5, 80:
tantum dissimilis,
id. ib. 2, 3, 313:
Marius quantum bello optimus, tantum pace pessimus,
Vell. 2, 11, 1.—
B.
(Acc. to tantus, II.; and therefore, prop., only so much, so little; hence) Only, alone, merely, but:
tantum monet, quantum intellegit,
only so much, Cic. Tusc. 2, 19, 44:
tantum in latitudinem patebat, quantum loci acies instructa occupare poterat,
Caes. B. G. 2, 8:
quod haec tantum, quantum sensu movetur...se accommodat, etc.,
Cic. Off. 1, 4, 11:
Socratem tantum de vitā et de moribus solitum esse quaerere,
id. Rep. 1, 10, 16:
nomen tantum virtutis usurpas,
id. Par. 2, 17:
dixit tantum: nihil ostendit, nihil protulit,
id. Fl. 15, 34:
notus mihi nomine tantum,
Hor. S. 1, 9, 3:
apte dicere non elocutionis tantum genere constat, sed, etc.,
Quint. 11, 1, 7; so,
non tantum... sed,
id. 9, 3, 28:
nec tantum... sed (etiam),
id. 3, 8, 33; 9, 3, 78; 11, 2, 5.—So with unus (mostly post-Aug.;
once in Cic.): excepit unum tantum: scire se nihil se scire, nihil amplius,
Cic. Ac. 2, 23, 74:
unum flumen tantum intererat,
Caes. B. C. 3, 19:
unum defuisse tantum superbiae,
Liv. 6, 16, 5; 21, 50, 6; 34, 9, 5; Just. 8, 5, 5; Cels. 5, 28, 14; Tac. A. 15, 1; Plin. 9, 35, 58, § 120.—
b.
Strengthened by modo, and also joined with it in one word, tantummŏdo (freq. and class.;
whereas solummodo is only post-Aug., v. h. v.): homines populariter annum tantummodo solis, id est unius astri reditu metiuntur,
Cic. Rep. 6, 22, 24:
ut tantummodo per stirpes alantur suas,
id. N. D. 2, 32, 81:
cum tantummodo potestatem gustandi feceris,
id. Rep. 2, 28, 51:
omnis ea judicatio versatur tantummodo in nomine,
id. ib. 4, 6, 6:
pedites tantummodo umeris ac summo pectore exstare (ut possent),
Caes. B. C. 1, 62:
velis tantummodo,
you have only to wish it, Hor. S. 1, 9, 54:
unum hoc tantummodo, neque praeterea quicquam, etc.,
Suet. Tib. 11 et saep.:
neque eum oratorem tantummodo, sed hominem non putant,
Cic. de Or. 3, 14, 52:
neque e silvis tantummodo promota castra, sed etiam... in campos delata acies,
Liv. 9, 37, 2:
Cn. Scipionem misit non ad tuendos tantummodo veteres socios, sed etiam ad pellendum Hispaniā Hasdrubalem,
id. 21, 32, 4; so,
non tantummodo... sed etiam,
Sen. Polyb. 15, 3; id. Ot. Sap. 3, 5; 5, 4; Front. Ep. ad Verr. p. 124:
non tantummodo... sed... quoque,
Vell. 2, 110, 5:
non tantummodo... verum etiam,
Aug. Ep. 162, 1; id. Grat. Christ. 14: non... tantum, with ellips. of sed, not only (but much more), Ov. Am. 1, 4, 63; cf.:
rem atrocem nec tantum epistulā dignam,
Plin. Ep. 3, 14; Juv. 1, 131.—
2.
Particular phrases.
a.
Tantum non, analog. to the Gr. monon ouk, to [p. 1842] point out an action as only not, i. e. very nearly, completed, almost, all but, very nearly (perh. not ante-Aug.; in Cic. Att. 14, 5, 2, Baiter reads tantummodo):
cum agger promotus ad urbem vineaeque tantum non jam injunctae moenibus essent,
Liv. 5, 7, 2:
tantum non jam captam Lacedaemonem esse,
id. 34, 40, 5:
tantum non ad portam bellum esse,
id. 25, 15, 1:
videt Romanos tantum non jam circumveniri a dextro cornu,
id. 37, 29, 9:
cum hostes tantum non arcessierint,
id. 4, 2, 12 Drak.:
tantum non adversis tempestatibus Rhodum enavigavit,
Suet. Tib. 11:
tantum non statim a funere,
id. ib. 52:
tantum non summam malorum suorum professus est,
id. ib. 66:
tantum non in ipso ejus consulatu,
id. Dom. 15 et saep.—But in many cases non belongs to the verb, and not to tantum:
tantum non cunctandum neque cessandum esse,
only there must be no delay, Liv. 35, 18, 8:
dictator bello ita gesto, ut tantum non defuisse fortunae videretur,
id. 4, 57, 8 Drak.; cf.:
ut qui per haec vicit, tantum non defuisse sibi advocatum sciat,
Quint. 6, 2, 4.—
b.
Tantum quod, denoting immediate nearness in point of time, only, just, but just, just then, hardly, scarcely (class.):
tantum quod ex Arpinati veneram, cum mihi a te litterae redditae sunt,
Cic. Fam. 7, 23, 1:
tantum quod ultimam imposuerat Pannonico bello Caesar manum, cum, etc.,
Vell. 2, 117, 1:
haec cum scriberem, tantum quod existimabam ad te orationem esse perlatam,
Cic. Att. 15, 13, 7:
navis Alexandrina, quae tantum quod appulerat,
Suet. Aug. 98:
natus est XVIII. Cal. Jan. tantum quod oriente sole,
id. Ner. 6:
tantum quod pueritiam egresso,
id. Aug. 63:
dentem tantum quod exemptum,
id. Vesp. 5 (but in Liv. 22, 2, 9; 33, 4, 6; Amm. 27, 5, 4, the quod belongs not to tantum, but to the following verb):
tantum alone = tantum quod,
Verg. E. 6, 16. —
c.
Tantum quod non, only that not, nothing is wanting but:
tantum quod hominem non nominat: causam quidem totam perscribit,
Cic. Verr. 2, 1, 45, § 116.

Lewis & Short latin dictionary > tantus

См. также в других словарях:

prized — [praɪzd] adjective considered very valuable, important etc: • BMW is producing some of the most prized and expensive cars in the world. • English lavender is highly prized for its scent. * * * prized UK US /praɪzd/ adjective ► considered to be… … Financial and business terms
jewelry — /jooh euhl ree/, n. 1. articles of gold, silver, precious stones, etc., for personal adornment. 2. any ornaments for personal adornment, as necklaces or cuff links, including those of base metals, glass, plastic, or the like. Also, esp. Brit.,… … Universalium
arts, East Asian — Introduction music and visual and performing arts of China, Korea, and Japan. The literatures of these countries are covered in the articles Chinese literature, Korean literature, and Japanese literature. Some studies of East Asia… … Universalium
ancient Rome — ▪ ancient state, Europe, Africa, and Asia Introduction the state centred on the city of Rome. This article discusses the period from the founding of the city and the regal period, which began in 753 BC, through the events leading to the… … Universalium
jade — jade1 jadelike, adj. /jayd/, n. 1. either of two minerals, jadeite or nephrite, sometimes green, highly esteemed as an ornamental stone for carvings, jewelry, etc. 2. an object, as a carving, made from this material. 3. Also called jade green.… … Universalium
Ancient Rome and wine — Expansion of the Roman Empire Ancient Rome played a pivotal role in the history of wine. The earliest influences of viticulture on the Italian peninsula can be traced to Ancient Greeks and Etruscans. The rise of the Roman Empire saw an increase… … Wikipedia
Northern bluefin tuna — Conservation status Critically Endangered ( … Wikipedia
Quilt — For other uses, see Quilt (disambiguation). For the sewing technique, see Quilting. A patchwork and embroidery quilt that displays flowers and birds A quilt is a type of bed cover, traditionally composed of three layers of fiber: a woven cloth… … Wikipedia
mushroom — mushroomlike, adj. mushroomy, adj. /mush roohm, room/, n. 1. any of various fleshy fungi including the toadstools, puffballs, coral fungi, morels, etc. 2. any of several edible species, esp. of the family Agaricaceae, as Agaricus campestris… … Universalium
Muscle car — This 1966 Pontiac GTO is an example of a classic muscle car Muscle car is a term used to refer to a variety of high performance automobiles.[1] The Merriam Webster definition is more limiting, any of a group of American made 2 door sports coupes… … Wikipedia
Georgian wine — Georgia is the oldest wine producing region of Europe, if not the world.Fact|date=July 2008 Because of this, it is often referred to as The birth place of wine or The cradle of wine making .Fact|date=July 2008 The fertile valleys of the South… … Wikipedia

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на все языки

most highly prized

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: с латинского на все языки

most highly prized

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: